ایران ، قم، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع علوم انسانی اسلامی، مدرسه حقوق
10.22034/ls.2025.100595
چکیده
داوری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌های حل اختلاف در خارج از دادگاه، کاربرد زیادی در رسیدگی و حل اختلافات دارد. اساسی‌ترین رکن داوری ماهیت داوری است که نیاز به شناخت و توسعه‌ای بیشتر دارد. درباره ماهیت داوری از منظر فقه و حقوق، نظرات مختلفی مطرح است که مهم‌ترین آن‌ها چهار نظریه اصلی ماهیت قضایی، ماهیت قراردادی، ماهیت مختلط و ماهیت مستقل است. سؤال اصلی تحقیق این است که ماهیت داوری بر اساس فقه امامیه و حقوق افغانستان، در قالب کدام‌یک از نظریه‌های موجود می‌گنجد و آثار و احکام هرکدام از این نظریه‌ها چیست. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بسیاری از فقها بر این باورند که داوری، ماهیت قضایی دارد. قانون مدنی افغانستان نیز عدالت را برای داور شرط می‌داند و این یعنی اینکه داوری و حکمیت ماهیت قضایی دارد؛ اما در دیگر قوانین هیچ شرطی برای داور ذکر نشده است. بدین معنا که ماهیت غیر قضایی دارد با توجه به مطالعۀ انجام‌شده به نظر می‌رسد که داوری در موارد مختلف، ماهیت مختلف دارد و آثار هریک از ماهیت‌های قضایی و قراردادی بر آن مترتب است. ماهیت داوری بنا بر نظریه‌های ماهیت قضایی و قراردادی بسیط است؛ اما در نظریه مختلط ماهیت داوری ترکیبی از دو ماهیت قراردادی و قضایی است و آثار هردو بر آن مترتب است.
)