انواع قتل با تاکید بر نظر امام مالک و مسولیت پزشک

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

آمر دیپارتمنت حقوق جزا و جرم شناسی

10.22034/ls.2024.100526.1027

چکیده

قتل در فقه اسلامی دارای تقسیمات گوناگون است؛ امام مالک قتل را به‌عمد محض و خطای محض تقسیم کرده است و مصداق دیگری برای آن قائل نیست. در دسته‌بندی دیگر قتل را به‌عمد، شبه‌عمد و خطای محض تقسیم می‌کنند؛ این تقسیم‌بندی یا تقسیم ثلاثی قتل بین فرق فقهی اسلامی از شهرت بیشتری برخوردار است. فقهای شیعه امامیه بر اساس همین تقسیم‌بندی قتل را مطالعه و ارزیابی کرده‌اند. گروه‌بندی دیگر برای قتل، آن را به چهار نوع تقسیم می‌کند و مصداق چهارمی را به‌عنوان جاری مجرای خطای محض افزوده‌اند؛ مانند قتل که توسط شخص خواب یا به تسبیب انجام می‌گیرد. برخی از فقها قتل به تسبیب را از عنوان جاری مجرای قتل خطای محض خارج ساخته و به آن عنوان قتل جنایت به تسبیب داده‌اند و انواع قتل را پنج نوع به‌حساب آورده‌اند. یکی از حوزه‌های که تقسیم‌بندی قتل در آن تأثیرگذار است، مسئولیت پزشک است. قتلی که در اثر رفتار پزشک واقع می‌شود از نظر ماهوی در قلمرو شبه‌عمد قرار می‌گیرد و دیه آن به عهده شخص پزشک است؛ اما با توجه به نظر امام مالک، باید آن را عمد دانست. بااین‌حال با توجه به ادله خاص و رعایت برخی شرایط، پزشک در قبال رفتار خود مسئولیت کیفری و مدنی ندارد. مشهور فقهای امامیه عدم ضمان پزشک را مشروط به اخذ برائت کرده‌اند، ولی فقهای مذاهب اهل سنت، چنین شرطی را ضروری نمی‌دانند. تحقیق حاضر که از روش توصیفی ـ تحلیلی بهره می‌گیرد، مطالب آن در سه بخش سامانه یافته است؛ ابتدا به تقسیم‌بندی‌های گوناگون قتل پرداخته، سپس نظر مالک را می‌کاود و درنهایت مسئولیت پزشک را بررسی کرده است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار